Belastingdienst heeft een beslis- en afwegingskader voor de beoordeling van Arbeidsrelaties gepubliceerd, met name of er sprake is van een (verkapt) dienstverband, dan wel van een zzp-relatie. Hierin geeft de Belastingdienst aan dat om te bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst, meer nodig is dan alleen het vaststellen van gezag, arbeid en loon in de zin van een arbeidsovereenkomst zoals bedoeld in art. 7:610 BW.
In dit verband is het oordeel van de Hoge Raad relevant (holistische toets arbeidsovereenkomst). Bij het bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst zijn alle feiten en omstandigheden van belang. En deze moeten in onderling verband bekeken worden. Dit is de zogenoemde holistische toets. Bij de beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst, moeten volgens de Hoge Raad 2 fases worden onderscheiden: de uitlegfase en de kwalificatiefase. Bij de uitlegfase gaat om welke werkafspraken partijen hebben gemaakt en hoe zij die hebben uitgevoerd (de feiten). Als dit is vastgesteld, dan is de volgende vraag of de werkafspraken en de uitvoering daarvan voldoen aan de eisen van een arbeidsovereenkomst. Dit is de kwalificatiefase. In deze fase is de feitelijke uitvoering doorslaggevend bij het bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst en speelt de vraag welke bedoeling partijen met de werkafspraken hadden geen rol. Wijkt de feitelijke uitvoering af van wat partijen hebben afgesproken? Dan is de uitvoering bepalend voor de kwalificatie van de overeenkomst.
In het Deliveroo-arrest (Hoge Raad 24 maart 2023, ECLI:NL:HR:2023:443 (Deliveroo) oordeelde de Hoge Raad dat bij de holistische toets (alle feiten en omstandigheden zijn van belang) onder meer de volgende 9 feiten en omstandigheden (gezichtspunten) van belang kunnen zijn:
- de aard en duur van de werkzaamheden
- de manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald
- de mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever
- wel of geen verplichting het werk persoonlijk uit te voeren
- de manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen
- de manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald
- de hoogte van de beloning
- de mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt
- de mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen, bijvoorbeeld: wat doet de opdrachtnemer om opdrachten en een goede naam te krijgen, hoe behandelt de Belastingdienst de opdrachtnemer, wat is het aantal opdrachtgevers en hoelang werkt de opdrachtnemer meestal voor een opdrachtgever?
Update:
In zijn beslissing van 21 februari 2025 heeft de Hoger Raad over de vraag of een Uber-chauffeur een arbeidsovereenkomst met Uber heeft, aangegeven dat dit er mede van kan afhangen of deze chauffeur zich in het economisch verkeer als ondernemer gedraagt. Daarbij kunnen ook omstandigheden van belang zijn die liggen buiten de verhouding tussen de chauffeur en Uber. De Hoge Raad heeft in het Deliveroo-arrest geen rangorde aangebracht tussen de in dat arrest genoemde omstandigheden die van belang zijn voor de beoordeling of sprake is van een arbeidsovereenkomst. De omstandigheid ‘ondernemerschap’ is dus niet minder belangrijk dan de andere omstandigheden. Voor zo’n rangorde ziet de Hoge Raad ook nu geen aanleiding. Niet uit te sluiten valt dat voor het antwoord op de vraag of een overeenkomst een arbeidsovereenkomst is, doorslaggevend is of de werkende zich in het economisch verkeer als ondernemer gedraagt of kan gedragen, ook als andere omstandigheden wijzen op een arbeidsovereenkomst. Het kan zich dus voordoen dat de arbeidsrelatie ten aanzien van hetzelfde werk, verricht voor dezelfde opdrachtgever, voor een werkende met ‘ondernemerschap’ geen arbeidsovereenkomst is en voor een werkende zonder ‘ondernemerschap’ wel. ‘Ondernemerschap’ in de zin van het Deliveroo-arrest heeft betrekking op de algemene (ondernemers)situatie van de werkende en kan dus ook zien op omstandigheden die zijn gelegen buiten de specifieke verhouding tussen de werkende en zijn opdrachtgever.
Heeft u vragen hierover? Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek.