In zijn uitspraak van 11 januari 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:12 heeft de Centrale Raad van Beroep de ambities van de wetgever om te komen tot een strenger boeteregime in sociale zekerheidskwesties verder ingeperkt. Rekening houdend met de mate van verwijtbaarheid van overtreders heeft de Centrale Raad, mede gelet op wat in artikel 24a van WvSr is bepaald omtrent betalingen van boeten in termijnen en het daarbij in aanmerking te nemen maximale tijdvak, bepaald dat de betaalperiode in algemene zin maximaal 2 jaar mag duren.
Hoe zat het ook al weer? Op 1 januari 2013 trad een strenger boeteregime voor sociale zekerheidskwesties in werking. Bijstandsgerechtigden dienden bij overtreding van bijstandsregels (bijv. niet op tijd verstrekken van inlichtingen aan de gemeente) behalve de ontvangen bijstand terug te betalen ook rekening te houden met oplegging van een boete die kan oplopen tot 100% van het teruggevorderde bedrag.
Eind 2014 (24 november 2014, ECLI:NL:CRVB:2014:3754) oordeelde de Centrale Raad van Beroep dat bij oplegging van boetes rekening moet worden gehouden met de individuele situatie van betrokkenen (evenredigheid). Ingeval van opzettelijk handelen of opzettelijk nalaten mag een boete van 100% van het benadelingsbedrag worden opgelegd, bij grove schuld een boete van 75%, bij “gewone” verwijtbaarheid een boete van 50% en ingeval van verminderde verwijtbaarheid een boete van 25%. Verder moet van deze uitgangspunten worden afgeweken, indien de omstandigheden van het geval, waaronder de draagkracht van de betrokkene, dit nodig maken.
In zijn recente uitspraak heeft de Centrale Raad van Beroep het boeteregime in bijstandszaken nadere ingevuld en uitgewerkt
Dit was te voorzien. Boetes behoren immers tot de familie van de punitieve sancties. De rechter toetst dergelijke sancties vol(ledig). De rechter gaat na of het bestuursorgaan de bestuurlijke boete heeft afgestemd op de ernst van de overtreding en de mate waarin deze aan de overtreder kan worden verweten en/of daarbij voor zover nodig rekening is gehouden met de omstandigheden waaronder de overtreding is gepleegd.
Zo heeft recent (medio 2015) ook de Afd. bestuursrechtspraak van de Raad van State van zich doen horen en in een aantal uitspraken de boetes (Wav) in verband met illegale tewerkstelling van vreemdelingen gematigd. Het zal niet verbazen als deze lijn ook bij andere boetes wordt doorgezet.
Auteur: mr. M. el Hachmioui